İş Yerlerinde İlk Yardımcı Bulundurma Zorunluluğu: Kimler, Kaç Kişi?

İş hayatında güvenliğin sağlanması, sadece baret takmak veya uyarı levhaları asmaktan ibaret değildir. Beklenmedik bir kaza veya ani rahatsızlık anında, ambulans gelene kadar yapılacak doğru müdahale hayat kurtarır. İşte bu kritik müdahaleyi yapacak yetkili kişilere “ilk yardımcı” denir. Peki, işletmenizde kaç tane ilk yardımcı olması gerektiğini biliyor musunuz?

Vira Akademi olarak bu yazımızda, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında işverenlerin en çok merak ettiği ilk yardımcı bulundurma zorunluluğunu ve yasal oranları tüm detaylarıyla ele alıyoruz.

İlk Yardımcı Kimdir?

İlk yardımcı; acil bir durumla karşılaştığında, sağlık ekipleri gelene kadar hasta veya yaralıya tıbbi araç gereç aramaksızın, mevcut imkanlarla ilaçsız müdahale yapabilen eğitimli kişidir.

Bir kişinin “ilk yardımcı” sayılabilmesi için sadece istekli olması yetmez. Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kurumlardan eğitim almış, yapılan sınavlarda başarılı olmuş ve ilk yardımcı sertifikası almaya hak kazanmış olması şarttır. Dolayısıyla iş yerinde “ben ilk yardım biliyorum” diyen bir çalışan değil, bu yetkinliğini belgesiyle kanıtlayan personel yasal olarak geçerlidir.

İş Yerlerinde İlk Yardımcı Bulundurma Zorunluluğu

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili İlk Yardım Yönetmeliği’ne göre; kamu veya özel sektör ayrımı olmaksızın tüm iş yerlerinde sertifikalı personel bulundurulması zorunludur.

Bulundurulması gereken personel sayısı, iş yerinin “Tehlike Sınıfı”na ve toplam çalışan sayısına göre belirlenir. Yönetmeliğin 19. maddesine göre bu oranlar şu şekildedir:

1. Az Tehlikeli İş Yerleri

Bürolar, ofisler, perakende mağazalar gibi riskin düşük olduğu yerlerdir.

• Zorunluluk Oranı: Her 20 çalışan için 1 ilk yardımcı bulundurulmalıdır.

• Örnek: 45 çalışanı olan bir ofiste en az 3 sertifikalı personel olmalıdır.

2. Tehlikeli İş Yerleri

Atölyeler, üretim tesisleri, tamirhaneler gibi orta riskli alanlardır.

• Zorunluluk Oranı: Her 15 çalışan için 1 ilk yardımcı bulundurulmalıdır.

• Örnek: 30 çalışanı olan bir tekstil atölyesinde en az 2 sertifikalı personel olmalıdır.

3. Çok Tehlikeli İş Yerleri

İnşaat şantiyeleri, madenler, kimyasal üretim tesisleri gibi riskin yüksek olduğu yerlerdir.

• Zorunluluk Oranı: Her 10 çalışan için 1 ilk yardımcı bulundurulmalıdır.

• Örnek: 50 işçinin çalıştığı bir şantiyede en az 5 sertifikalı personel bulunması yasal zorunluluktur.

Neden Sertifikalı İlk Yardımcı?

Bir kaza anında yapılan yanlış müdahale, yaralının durumunu daha da kötüleştirebilir, hatta ölüme sebebiyet verebilir. Bu nedenle yönetmelik, müdahaleyi yapacak kişinin mutlaka eğitimli olmasını şart koşar.

Profesyonel bir  ilk yardım eğitimi, çalışana sadece teknik bilgi kazandırmaz; aynı zamanda olay yerinde soğukkanlı kalma ve krizi yönetme becerisi de kazandırır. Bu eğitimlerde kalp masajı (OER), kanama kontrolü, hava yolu tıkanıklığına müdahale (Heimlich manevrası) gibi hayati teknikler uygulamalı olarak öğretilir.

İlk Yardımcı Belgesi Nasıl Alınır ve Geçerlilik Süresi Nedir?

Sertifikalı personel olmak isteyen çalışanlar, Vira Akademi gibi Sağlık Bakanlığı onaylı eğitim kurumlarına başvurmalıdır.

• Eğitim Süresi: Temel ilk yardım eğitimi toplam 16 saattir (genellikle 2 gün sürer).

• Sınav: Eğitim sonunda İl Sağlık Müdürlüğü tarafından yapılan teorik ve uygulamalı sınavdan 85 puan ve üzeri alınmalıdır.

• Geçerlilik: Alınan sertifika ve kimlik kartı 3 yıl boyunca geçerlidir. Süre dolduğunda “Güncelleme Eğitimi” alınarak belge yenilenir.

Yasal Yaptırımlar ve Cezalar

6331 sayılı kanun, çalışan sağlığını güvence altına almayı hedefler. Bu nedenle ilk yardımcı bulundurma zorunluluğuna uymayan iş yerlerine, eksik her bir personel için ve aykırılığın devam ettiği her ay için idari para cezası uygulanır. Maddi yaptırımların ötesinde, yaşanacak bir iş kazasında eğitimli personelin olmaması, işveren için ciddi hukuki sorumluluklar ve vicdani yükler doğurabilir.

Detaylı bilgi için; Resmi mevzuatı inceleyin.