El ve parmak yaralanmaları, günlük yaşamda en sık karşılaşılan kazalar arasında yer alır. Kesikler, ezilmeler, kırıklar, çıkıklar ve yanıklar gibi çeşitli yaralanmalar el ve parmaklarda meydana gelebilir. Bu tür yaralanmaların doğru şekilde ele alınması, kalıcı hasarların önlenmesi ve iyileşme sürecinin hızlandırılması açısından önemlidir. Yanlış uygulamalar, ciddi komplikasyonlara neden olabilir.
El ve Parmak Yaralanmalarının Yaygın Sebepleri
- Kesikler ve Laserasyonlar:
- Keskin cisimlerle yapılan işler sırasında oluşan yaralanmalar.
- Ezilme Yaralanmaları:
- Kapı, araç parçaları veya ağır cisimlerin sıkışması sonucu.
- Kırık ve Çıkıklar:
- Düşme, çarpma veya ağır yük taşıma sırasında meydana gelen kemik hasarları.
- Yanıklar:
- Sıcak yüzeylere dokunma veya kimyasal maddelere maruz kalma.
- Delici Cisim Batması:
- Çiviler, iğneler veya sivri cisimlerin deriye girmesi.
El ve Parmak Yaralanmalarında Yanlış Uygulamalar
- Kanamayı Durdurmak için Turnike Kullanmak
- Yanlış: Kanamayı durdurmak için turnikeyi bilinçsizce ve doğrudan yaralı bölgeye uygulamak.
- Sonuçları:
- Kan dolaşımını tamamen keserek doku ölümüne yol açabilir.
- Doğru Uygulama:
- Kanamayı durdurmak için temiz bir bezle doğrudan baskı uygulayın.
- Yabancı Cismi Çıkarmak
- Yanlış: Parmağa saplanan bir cismi kendi başına çıkarmaya çalışmak.
- Sonuçları:
- Daha fazla kanamaya ve enfeksiyon riskine neden olabilir.
- Doğru Uygulama:
- Cismi çıkarmadan yaralı bölgeyi sabitleyerek profesyonel yardımı bekleyin.
- Yaralı Bölgeyi Hareket Ettirmek
- Yanlış: Kırık veya çıkığı eski pozisyonuna zorlamak.
- Sonuçları:
- Kemik ve bağ dokularında daha fazla hasara neden olabilir.
- Doğru Uygulama:
- Yaralı bölgeyi sabitleyerek hareket ettirmemeye özen gösterin.
- Yarayı Yıkamadan Bandajlamak
- Yanlış: Yaralı bölgeyi temizlemeden doğrudan bandajla kapatmak.
- Sonuçları:
- Enfeksiyon riskini artırabilir.
- Doğru Uygulama:
- Yarayı steril suyla temizledikten sonra steril bir bezle kapatın.
- Kimyasal Yanıklarda Bölgeyi Ovalamak
- Yanlış: Kimyasal maddeyle temas etmiş bölgeyi suya daldırmadan ovalamak.
- Sonuçları:
- Kimyasalın deriye daha fazla nüfuz etmesine neden olabilir.
- Doğru Uygulama:
- Bölgeyi bol su ile yıkayın ve profesyonel yardım alın.
El ve Parmak Yaralanmalarında Doğru İlk Yardım Uygulamaları
- Kanamayı Durdurun
- Temiz bir bezle doğrudan baskı uygulayarak kanamayı kontrol altına alın.
- Yaralı Bölgeyi Sabitleyin
- Kırık veya çıkık şüphesinde yaralı bölgeyi hareket ettirmeden sabitleyin.
- Yabancı Cismi Yerinde Bırakın
- Saplanan yabancı cismi çıkarmadan yaralı bölgeyi sabit tutun.
- Yarayı Temizleyin
- Yaralı bölgeyi steril suyla nazikçe temizleyin ve steril bir bandajla kapatın.
- Soğuk Kompres Uygulayın
- Şişlik ve ağrıyı azaltmak için buz torbasını bir bezle sararak uygulayın.
- Profesyonel Yardım Çağırın
- Yaralanmanın ciddiyetine göre bir sağlık kuruluşuna başvurun veya 112 Acil Servis’i arayın.
Yanlış Müdahalelerin Sonuçları: İstatistiki Veriler
- Türkiye: Sağlık Bakanlığı’na göre, el ve parmak yaralanmalarında yanlış ilk yardım uygulamaları sonucu komplikasyon oranı %15’tir.
- Dünya Genelinde: WHO’ya göre, yanlış müdahale nedeniyle el ve parmak yaralanmalarında kalıcı hareket kısıtlılığı oranı %25’tir.
- ABD: National Safety Council verilerine göre, yanlış müdahaleler nedeniyle enfeksiyon riski %30 artmaktadır.
El ve Parmak Yaralanmalarını Önlemek İçin Öneriler
- Koruyucu Eldiven Kullanın:
- Kesici veya delici cisimlerle çalışırken koruyucu eldiven kullanın.
- Keskin Cisimlerle Çalışırken Dikkat Edin:
- Kesici aletlerin güvenli kullanımını öğrenin.
- Yük Taşıma Tekniklerine Dikkat Edin:
- Ağır cisimleri doğru tekniklerle kaldırın ve taşırken dikkatli olun.
- Kimyasal Maddelerle Çalışırken Korunun:
- Kimyasal madde ile temas durumunda eldiven kullanmayı ihmal etmeyin.
Sağlık Bakanlığı İlk Yardım Eğitimi Kitabından Öneriler
Sağlık Bakanlığı’nın yayımladığı İlk Yardım Eğitimi Kitabı, el ve parmak yaralanmalarında şu hususlara dikkat edilmesi gerektiğini belirtir:
- Yaralı bölgenin hareket ettirilmeden sabitlenmesi gerektiği.
- Yaranın steril bir şekilde kapatılması ve enfeksiyon riskine karşı dikkat edilmesi.
- Kimyasal yanıklarda bölgenin bol suyla yıkanması gerektiği.
Sonuç
El ve parmak yaralanmalarında doğru müdahaleler, yaralının sağlığını korumak ve iyileşme sürecini hızlandırmak açısından büyük önem taşır. Yanlış uygulamalardan kaçınarak bilinçli hareket etmek hayati sonuçlar doğurabilir.
Bu tür durumlara hazırlıklı olmak ve doğru ilk yardım uygulamalarını öğrenmek için Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş ilk yardım eğitim merkezlerinden eğitim alabilirsiniz. Doğru bilgi hayat kurtarır!
