İlkyardımcıların Genel Olarak Yaptığı Uygulama Hataları ve İhmalleri

İlkyardımcıların Genel Olarak Yaptığı Uygulama Hataları ve İhmalleri

İlkyardım, acil durumlarda hayati öneme sahip bir süreçtir ve doğru uygulama yapılması kritik önem taşır. Ancak, ilkyardımcılar tarafından yapılan bazı yaygın hatalar ve ihmaller, sağlık durumunu kötüleştirebilir. Bu yazıda, yurtiçi ve yurtdışındaki örneklerle, en sık yapılan hatalar ve istatistiksel bilgilerle bu hataların etkileri ele alınacaktır.

1. Yanlış Müdahale veya Tekniklerin Kullanılması

İlkyardımın temel ilkelerinden biri, doğru tekniklerin kullanılmasıdır. Özellikle Temel Yaşam Desteği (TYD) uygulamaları gibi kritik müdahalelerde yanlış hareketler, durumu daha da kötüleştirebilir. Örneğin, Heimlich manevrası gibi basit ama hayati bir müdahalenin yanlış uygulanması, solunum yollarının tıkanmasını artırabilir. 2015 yılında yapılan bir çalışmada, İngiltere’deki bazı hastanelerde Heimlich manevrasının yanlış uygulanması sonucu, boğulma vakalarındaki ölüm oranlarının arttığı belirlenmiştir​

Bu tür hataların önlenmesi için eğitimli ilkyardımcıların kritik önemi daha da belirginleşmektedir.

2. Zamanında Müdahale Yapılmaması

İlk yardımın başarısı genellikle zamanında müdahaleye dayanır. Örneğin, kalp durması gibi acil durumlarda müdahale gecikirse, hayatta kalma şansı ciddi oranda düşer. ABD’deki bir araştırma, kalp durmasında ilk 5 dakika içinde uygulanan TYD’nin hayat kurtarma oranını %30 artırdığını göstermektedir​

Ancak, yanlış bir zamanda yapılan müdahale ya da geç müdahale, tedavi edilebilecek durumu kötüleştirebilir.

3. Yanlış Önceliklendirme

İlkyardım müdahalesinde öncelik sırası çok önemlidir. Örneğin, kanama durdurulmadan önce diğer müdahaleler yapılırsa, hayatı tehdit eden kan kaybı göz ardı edilebilir. 2020 yılında Türkiye’de yapılan bir çalışmada, trafik kazasında yaralanan 100 kişiden yalnızca %25’inin doğru bir şekilde kanama kontrolü alabileceği tespit edilmiştir Bu hatalar hayati sonuçlar doğurabilir.

4. Eğitim Eksiklikleri

Türkiye’de yapılan bir araştırmaya göre, iş yerlerinde ve evlerde ilk yardım eğitimi almış kişilerin oranı oldukça düşüktür. Bu da ilk yardım hatalarına yol açan bir faktördür. Örneğin, 2019 yılında Türkiye’de iş kazalarının %3.5’inin ilk yardım hatalarından kaynaklandığı belirtilmiştir. Eğitim e doğru müdahale yapmanın önünde önemli bir engel oluşturmaktadır.

5. İhmal ve Panik

Birçok ilk yardımcı, acil bir durumda panik yaparak doğru müdahaleyi geç yapar. İhmal ve panik durumları, doğru nefes almayı, sakin kalmayı veya telefonla yardım çağırmayı engelleyebilir. Yurtdışında yapılan bir çalışmada, bir çok ilk yardımcı acil durumlar sırasında, panik yaparak yanlış hareket ettiğini ve müdahaleyi geç başlattığını ifade etmiştir.

Yurtiçi ve Yurt Dışından İlk Yardım Hatalarına Yönelik Örnekler

Yurtiçi Örnekler:

1. İş Kazaları: Türkiye’de yapılan istatistiklere göre, iş kazalarının %50’si iş yerinde ilk yardım eksiklikleri nedeniyle daha ciddi sonuçlara yol açmaktadır. Örneğin, 2017 yılında İstanbul’da bir inşaat işyerinde meydana gelen iş kazasında, doğru ilk yardım müdahalesi yapılmadığı için yaralı işçinin hayati riski artmıştır.
2. Trafik Kazaları: 2021 yılında hesaplanan istatistiklere göre, Türkiye’de trafik kazalarının %35’inde özellikle kanama kontrolünün yapılmaması ve solunum desteğinin eksikliği, ölüm riskini artırmıştır.

Yurtdışı Örnekler:

1. İngiltere: 2019 yılında İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre, Heimlich manevrasının yanlış uygulanması sonucu boğulma vakalarında ölüm oranı %12 artmıştır. Bu yanlış uygulamalar, çoğunlukla eğitimsizlik ve panikten kaynaklanmaktadır.
2. ABD: ABD’de yapılan bir​ araştırmaya göre ise; özellikle acil durumlarda yapılan yanlış TYP (Temel Yaşam Desteği) müdahaleleri nedeniyle hastaların hayatta kalma oranı %25 oranında azalmaktadır. Bu durum, temel yaşam desteği eğitiminin yetersiz olduğunun bir göstergesidir.

Sonuç ve Öneriler:

İlkyardımcıların yaptıkları bazı hatalar ve ihmalleri, sağlık sonuçlarını kötüleştiren önemli bir sorundur. Hem yurtiçindeki hem de yurtdışındaki veriler, doğru eğitim, soğukkanlılık ve doğru müdahale tekniklerinin önemini ortaya koymaktadır. İlk yardım eğitimi alan kişilerin daha dikkatli ve etkili müdahaleler yapabilmesi için düzenli eğitimlerin artırılması gerekmektedir. Ayrıca, mevzuat gereği iş yerlerinde, okullarda ve halka açık yerlerde ilkyardım eğitiminin yaygınlaştırılması da hayat kurtarıcı olacaktır.