1 Ocak 2025 Tarihine Ertelenen İş Güvenliği Mevzuatı ve İlk Yardım Eğitimleri Hakkında Yanlış Bilinenler
Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği alanında yapılan düzenlemeler, çalışanların güvenliğini artırmayı ve iş kazalarını en aza indirmeyi hedeflemektedir. Ancak, bu düzenlemelerle ilgili bazı yanlış anlaşılmalar ve eksik bilgiler bulunmaktadır. Özellikle 1 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe girecek olan iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı ve ilk yardım eğitimleri konusunda kamuoyunda bazı yanlış bilinen noktalar mevcuttur. Bu yazıda, internette paylaşılan yanlış bilgileri araştırarak doğrularını sunacağız.
Yanlış Anlama 1: İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatının Tüm Yükümlülükleri Ertelendi
Yanlış Bilgi: Bazı kaynaklarda, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatının tüm yükümlülüklerinin 1 Ocak 2025 tarihine ertelendiği belirtilmektedir.
Doğru Bilgi: Bu bilgi yanlıştır. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında, 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme yükümlülüğü 1 Ocak 2025 tarihine ertelenmiştir. Ancak, diğer yükümlülükler, örneğin risk değerlendirmesi, acil durum planları ve çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri gibi konular, daha önce yürürlüğe girmiştir ve halen geçerlidir. Yani, bu işyerleri için sadece iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu ertelenmiştir; diğer yükümlülükler devam etmektedir.
Yanlış Anlama 2: İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi Görevlendirme Zorunluluğu Tüm İşyerleri İçin Ertelendi
Yanlış Bilgi: Tüm işyerlerinin iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme zorunluluğunun 1 Ocak 2025 tarihine ertelendiği düşünülmektedir.
Doğru Bilgi: Bu bilgi de yanlıştır. Ertelenen yükümlülük, sadece 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için geçerlidir. Diğer işyerleri, yani tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri ile 50 ve daha fazla çalışanı olan az tehlikeli işyerleri, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme yükümlülüğüne zaten tabidir ve bu yükümlülükleri devam etmektedir.
Yanlış Anlama 3: İlk Yardım Eğitimleri ve İlkyardımcı Bulundurma Zorunluluğu Ertelendi
Yanlış Bilgi: İlk yardım eğitimleri ve ilkyardımcı bulundurma zorunluluğunun da ertelendiği düşünülmektedir.
Doğru Bilgi: Bu bilgi yanlıştır. İlk yardım eğitimleri ve ilkyardımcı bulundurma zorunluluğu, İlkyardım Yönetmeliği kapsamında düzenlenmiştir ve bu yükümlülüklerde herhangi bir erteleme söz konusu değildir. İşyerleri, tehlike sınıfına ve çalışan sayısına göre belirli sayıda ilkyardımcı bulundurmak zorundadır. Örneğin, az tehlikeli işyerlerinde her 20 çalışan için 1 ilkyardımcı bulundurulması gerekmektedir. Bu yükümlülükler, 1 Ocak 2025 tarihinden bağımsız olarak halen geçerlidir ve uygulanmaktadır.
Yanlış Anlama 4: İşveren veya İşveren Vekili, İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerini Kendi Üstlenebilir
Yanlış Bilgi: İşveren veya işveren vekilinin, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini kendi başına üstlenebileceği düşünülmektedir.
Doğru Bilgi: Bu bilgi, belirli şartlar altında doğrudur. 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, işveren veya işveren vekili, gerekli eğitimleri alarak iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini kendisi yürütebilir. Ancak, bu durum diğer işyerleri için geçerli değildir. Ayrıca, işveren veya işveren vekilinin bu hizmetleri üstlenebilmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından onaylı eğitimleri tamamlamış olması gerekmektedir.
Yanlış Anlama 5: İlk Yardım Eğitimleri Herkes Tarafından Verilebilir
Yanlış Bilgi: İlk yardım eğitimlerinin herhangi bir kurum veya kişi tarafından verilebileceği düşünülmektedir.
Doğru Bilgi: Bu bilgi yanlıştır. İlk yardım eğitimleri, sadece Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş eğitim merkezleri tarafından verilebilir. Bu yetkiye sahip olmayan kurum veya kişilerce verilen eğitimler geçerli değildir ve bu eğitimler sonucunda alınan sertifikalar resmi olarak tanınmaz. Dolayısıyla, işyerleri ve bireyler, ilk yardım eğitimi alırken yetkili merkezleri tercih etmelidir.
Sonuç:
İş sağlığı ve güvenliği mevzuatı ve ilk yardım eğitimleri konusunda doğru bilgilere sahip olmak, hem işverenler hem de çalışanlar için büyük önem taşır. Özellikle 1 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe girecek düzenlemeler, sadece belirli yükümlülükleri kapsamaktadır ve yanlış anlaşılmalar, uygulamada eksikliklere yol açabilir.
Aşağıdaki noktalar özet olarak vurgulanabilir:
- Tüm yükümlülükler ertelenmemiştir. Yalnızca 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme yükümlülüğü ertelenmiştir. Diğer işyerleri için bu yükümlülükler geçerlidir.
- İlk yardım eğitimleri ve ilkyardımcı bulundurma zorunluluğu hâlâ yürürlüktedir. Bu konulara ilişkin herhangi bir erteleme söz konusu değildir.
- İlk yardım eğitimleri yalnızca yetkili merkezler tarafından verilebilir. Yetkisiz kişilerden alınan eğitimler geçerli sayılmaz ve yasal yaptırımlara yol açmaktadır.
- Mevzuat yükümlülüklerinin yerine getirilmesi için güncel bilgiler takip edilmelidir. Hem çalışanların hem de işverenlerin hak ve sorumluluklarını bilmesi, iş sağlığı ve güvenliği kültürünün güçlenmesine katkı sağlar.
Öneri:
İşyerleri, doğru bilgiye ulaşmak için güvenilir kaynakları takip etmeli ve yasal düzenlemeleri güncel olarak incelemelidir. İlk yardım eğitimleri ve iş sağlığı-güvenliği hizmetleri konusunda yetkili kuruluşlardan destek alınması, hem hukuki uyum hem de çalışanların güvenliği açısından kritik öneme sahiptir.
